رله های هوشمند از جمله تجهیزات پرکاربرد در هوشمند سازی ساختمان هستند. این تجهیزات انواع و کارایی های متنوعی دارند. در این مقاله به بررسی عمیق این تجهیزات، کاربردها و نحوه عملکرد آن ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
رله های هوشمند
این تجهیزات پرکاربرد عملکرد ساده ای دارند. می توان عملکرد این تجهیزات را به یک فیوز یا کلید روشنایی تشبیه کرد. از فیوزها و کلیدها برای قطع و وصل جریان برق استفاده می شود. برای این کار کافی است اهرم مکانیکی در نظر گرفته شده در جهت بالا یا پایین جابجا کنید. این کار سبب تغییر وضعیت کنتاکت ها و در نتیجه قطع یا وصل جریان برق می شود.
در رله های هوشمند برای تغییر وضعیت جریان از فرمان های نرم افزاری استفاده می شود. این فرمان ها توسط کاربر و از طریق نرم افزار کاربردی خانه هوشمند صادر می شوند. علاوه بر این برخی از رله های هوشمند امکان کنترل محلی را نیز برای کاربران فراهم می کنند. درست مانند فیوزهای مینیاتوری.
طراحی رله های هوشمند
از نقطه نظر طراحی می توان دسته بندی های مختلفی برای این تجهیزات ارائه کرد. عملکرد فنی این تجهیزات با دو بلوک مدار قدرت و مدار فرمان به انجام می رسد. وظیفه مدار فرمان ارتباط با کاربر، دریافت دستورات کاربر و ارسال فرمان های کنترلی برای مدار قدرت است. علاوه بر این مدار فرمان در اغلب رله های هوشمند امکان کنترل دستی را نیز برای کاربران فراهم می کند. با فشردن کلید توسط کاربر، مدار فرمان سیگنال تغییر وضعیت را برای مدار قدرت صادر می کند.
عنصر اصلی مدار قدرت رله های الکترونیکی هستند. حداکثر جریان قابل تحمل توسط این رله ها عامل تعیین کننده در کاربرد رله هوشمند است. رله های با جریان بالاتر برای مصرف کننده های پر توان تر مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال برای کنترل کولر گازی با موبایل نیاز به یک رله 30 آمپری خواهید داشت. میزان جریان مورد نیاز برای کنترل یک شیر برقی بسیار پایین تر و در حدود 2 تا 3 آمپر خواهد بود.
رله تو کار و رله تابلویی
با توجه به کاربردهای مختلف رله های هوشمند، طراحی های متفاوتی از این تجهیزات ارائه شده است. برخی از از رله ها ابعاد کوچکی دارند و در داخل قوطی کلید قابل نصب هستند. این رله ها به منظور هوشمند کردن کلیدها و پریزهای سنتی مورد استفاده قرار می گیرند. با نصب این رله ها در انتهای قوطی کلید و اتصال آن ها به کلید و پریز قادر خواهید بود کلید یا پریز مورد نظر را به کمک موبایل کنترل کنید.
رله های توکار با توجه به ابعاد کوچکی که دارند، تعداد کانال و جریان قابل تحمل محدودی دارند. تعداد کانال این رله ها بین یک تا سه متغیر است. حداکثر جریان قابل تحمل رله نیز متناسب با تعداد کانال بین سه تا 16 آمپر می تواند متغیر باشد. اصلی ترین عامل تعیین کنده جریان قابل تحمل، ابعاد رله الکترونیکی مورد استفاده و میزان فضای موجود در رله هوشمند توکار است.
رله های تابلویی ابعاد بزرگتری دارند و به همین دلیل در داخل تابلو برق نصب می شوند. رله های هوشمند تابلویی از نظر تعداد کانال بسیار متنوع هستند. انواع رله 4 کانال، 6 کانال، 12 کانال و … تا 30 کانال و بیشتر در بازار موجود است. جریان قابل تحمل این رله ها نیز مقادیر متفاوتی دارد. رله های تابلویی به دلیل عدم محدودیت در فضا با جریان های بالا نیز قابل عرضه هستند. همچنین شرکت های مختلف رله های تابلویی با خروجی های متنوع عرضه می کنند. که هر کدام کاربرد متفاوتی دارند.
کاربرد رله های هوشمند
رله هوشمند پر کاربردترین ابزارک مورد استفاده در خانه هوشمند است. تقریبا تمام امکانات خانه هوشمند توسط رله ها قابل ارائه هستند. از جمله مهترین قابلیت های رله هوشمند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل تجهیزات روشنایی
- کنترل هوشمند لوازم برقی
- کنترل هوشمند پرده و کرکره برقی
- کنترل هوشمند شیرهای اب و گاز
- کنترل هوشمند درب پارکینگ و در ب ورودی
- فراخوانی آسانسور هوشمند
- سیستم های سرمایش و گرمایش هوشمند
- و …
با توجه به میزان جریان مورد نیاز برای کنترل هریک از وسایل و تعداد سرخط های مورد نیاز می توان تعداد کانال و جریان مورد نیاز رله ها را تعیین کرد.
نکات مهم در انتخاب رله هوشمند
رله های هوشمند جنبه های عملکردی و تکنولوژیکی متفاوتی دارند که انتخاب ما را تحت الشعاع قرار می دهد. عدم توجه به برخی نکات در هنگام خرید رله هوشمند می تواند تجربه ناخوشایندی را برای ما به همراه داشته باشد. از جمله مهترین نکاتی که هنگام انتخاب باید به آن توجه کنید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نوع سیم کشی مورد نیاز
در صورتا استفاده از رله های هوشمند تابلویی، نحوه سیم کشی تغییر خواهد کرد. اما در صورتی که از رله های هوشمند توکار استفاده کنید نیازی به تغییر سیم کشی نخواهید داشت. چنانچه قصد خرید رله هوشمند برای ساختمان در حال استفاده دارید، انتخاب رله تابلویی دردسر تغییر سیم کشی را برای شما به همراه خواهد داشت.
جریان مورد نیاز مصرف کننده
میزان جریان دهی رله ها باید با جریان مورد نیاز مصرف کننده متناسب باشد. معمولا وسایل برقی در هنگام شروع به کار جریان بیشتری از مدار می کشند. این جریان را جریان راه اندازی یا Start Up می نامند. علاوه بر این جریان قابل تحمل اعلام شده برای رله ها، جریان نامی است. معمولا عملکرد تجهیزات در عمل کمی پایین تر از مقدار نامی آن هاست. هنگام خرید رله های هوشمند به این نکات توجه کنید.
ابعاد و فضای مورد نیاز برای نصب
آخرین نکته ای که در این مقاله به آن اشاره می کنم، فضای مورد نیاز برای نصب رله های هوشمند است. چنانچه قصد نصب رله های توکار را دارید، از هماهنگی رله با قوطی کلیدهای نصب شده در پروژه مطمئن شوید. برخی از قوطی کلیدهای قدیمی مقطع گرد دارند و نصب رله توکار در آن ها دشوار است.
در مورد رله های تابلویی نیز ابعاد مورد نیاز برای نصب رله اهمیت زیادی دارد. برخی از رله های هوشمند از منبع تغذیه خارجی استفاده می کنند. این موضوع فضای مورد نیاز برای نصب رله ها را افزایش می دهد. قبل از خرید تابلو برق از هماهنگی ابعاد تابلو با رله های مورد استفاده مطمئن شوید.