کنترل شدت روشنایی از طریق پروتکل DALI

کنترل شدت روشنایی از طریق پروتکل Dali جدیدترین سیستم هوشمندسازی روشنایی خارق العاده است. استفاده از سیستم کنترل هوشمند روشنایی Dali یک معامله برد برد میان راحتی شما، کنترل هزینه ها و تکنولوژی است. در این پست چیستی و کاربرد پروتکل هوشمندسازی DALI و ویژگی های اصلی پروتکل  DALIرا با هم بررسی می‌کنیم.  در بخش نحوه کنترل روشنایی از طریق پروتکل Dali و پاسخ به سوالات مهم درباره این سیستم کنترل هوشمند روشنایی شگفت‌زده می‌شوید. با آخرین تکنولوژی هوشمندسازی ساختمان آشنا شوید.

پروتکل Dali چیست؟

پروتکل Dali پرکابردترین پروتکل استاندارد یا زبان ارتباطی در جهان است. این پروتکل برای کنترل شدت روشنایی نور دیجیتال و مدیریت دستگاه‌های نورپردازی LED استفاده می‌شود. این کلمه مخفف Digital Addressable Lighting Interface است. در استاندارد IEC 62386 به عنوان یک روش استاندارد جهانی برای تنظیم میزان نور دیجیتالی شناخته شده است.

پروتکلDALI یک پروتکل ارتباطی است که برای کنترل و ارتباط بین اجزای یک سیستم روشنایی استفاده می شود. کنترل روشنایی از طریق پروتکل DALI نصب آسان شبکه‌های روشنایی قوی، مقیاس‌پذیر و منعطف را امکان‌پذیر می‌کند.

تا قبل از روی کار آمدن پروتکل دالیDali ، برای کنترل و مدیریت شدت نور سیستم‌های روشنایی از سیستم‌های 0 تا 10 ولت آنالوگ استفاده می‌شد.  DALI در اصل برای کنترل دیجیتال، پیکربندی و جستجوی بالاست های فلورسنت طراحی شد. در واقع به عنوان جایگزین عملکرد ساده، یک طرفه و پخش مانند کنترل آنالوگ 0/1-10V توسعه داده شد.

ویژگی های اصلی پروتکل دالیDali  که آن را خاص و کاربردی کرده است

DALI به عنوان یک استاندارد صنعتی برای کنترل دستگاه‌های نورپردازی LED، ویژگی‌های مهم و اساسی دارد. ویژگی های اصلی پروتکل Dali که آن خاص و پرطرفدار کرده است، موارد زیر است:

• دیجیتالی بودن

پروتکل DALI از سیگنال‌های دیجیتال برای ارتباط بین اجزا استفاده می‌کند که باعث دقت بیشتر و عملکرد بهتر در کنترل میزان نورپردازی می‌شود.

• آدرس‌پذیری از ویژگی‌های اصلی پروتکل دالی

با DALI، گزینه آدرس پذیری یا پخش نیز در دسترس است. هر دستگاه روشنایی در شبکه DALI یک آدرس منحصر به فرد دارد. با پیکربندی ساده، به هر دستگاه DALI می توان یک آدرس جداگانه اختصاص داد که امکان کنترل دیجیتالی دستگاه‌های جداگانه را فراهم می کند. بنابراین با استفاده از پروتکل DALI، تنظیم روشنایی مطابق نیاز افراد به راحتی امکان پذیر خواهد بود.

• انعطاف پذیری بالا

از دیگر ویژگی‌های مهم و بارز کنترل شدت روشنایی از طریق پروتکل DALI می‌توان به انعطاف پذیری بالای آن‌ها اشاره کرد. به این معنا که پروتکل دالی با طیف وسیعی از برنامه‌های کنترل میزان روشنایی، سازگار است.

• امکان تنظیم و کنترل

پروتکل DALI امکان تنظیم روشنایی و سایر پارامترهای نورپردازی را با یک گوشی به راحتی فراهم می‌کند. به این ترتیب می‌توان تطبیق بهتری با نیازهای محیطی داشت.

• عملکرد گروهی:

دستگاه‌های DALI را می‌توان طوری برنامه‌ریزی کرد که به صورت گروهی کار کنند. این ویژگی انعطاف پذیری فوق‌العاده‌ای را فراهم می کند. چون سیستم های روشنایی را می توان با برنامه ریزی مجدد نرم افزاری، بدون نیاز به تغییر سیم کشی، پیکربندی مجدد کرد. حالات مختلف نور را می توان در اتاق‌ها یا مناطق مختلف یک ساختمان ایجاد کرده و سپس به راحتی تنظیم و بهینه‌سازی کرد.

• نصب آسان و راحت

یکی دیگر از ویژگی‌های اصلی پروتکل این است که نصب و راه‌اندازی آن بسیار آسان است. با استفاده از کابل‌های ساده و کانکتورهای استاندارد، می‌توان سیستم روشنایی مبتنی بر DALI را به راحتی نصب و پیکربندی کرد. سیم کشی برای کنترل روشنایی از طریق پروتکل DALI نسبتا ساده است. برق و داده های DALI توسط یک جفت سیم بدون نیاز به کابل باس جداگانه منتقل می‌شود. برخلاف سیستم های 0/1-10 ولت که در آنها خطاهای سیم کشی رایج است، لازم نیست قطبیت سیم‌ها رعایت شود.این ویژگی باعث شده که DALI به عنوان یکی از پروتکل‌های محبوب برای کنترل روشنایی در ساختمان‌ها شناخته شود.

کاربرد پروتکل هوشمند سازی DALI چیست؟

کاربرد پروتکل هوشمندسازی DALI در صنعت نورپردازی و کنترل نور بسیار متعدد است. برخی از کاربردهای اصلی این پروتکل عبارتند از:

• کنترل شدت روشنایی ساختمان

DALI برای کنترل نورپردازی در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری شامل دفاتر، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز خرید و … استفاده می‌شود. این پروتکل امکان کنترل میزان روشنایی، رنگ و دیگر تنظیمات نورپردازی را فراهم می‌کند.

• کنترل نورپردازی در فضاهای بیرونی

DALI برای کنترل نورپردازی در فضاهای بیرونی مانند پارک‌ها، میدان‌ها، معابر و فضاهای عمومی دیگر نیز استفاده می‌شود تا امنیت و جذابیت این فضاها افزایش یابد.

• استفاده در سیستم‌های هوشمند

DALI به عنوان یک پروتکل هوشمند، در سیستم‌های هوشمند ساختمانی و IoT (اینترنت اشیاء) برای اتصال و کنترل دستگاه‌های نورپردازی به این سیستم‌ها استفاده می‌شود.

به طور کلی، پروتکل هوشمندسازی DALI برای کنترل و مدیریت نورپردازی به صورت هوشمند و انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود و امکانات گسترده‌ای را برای ایجاد جو مناسب و بهینه در انواع فضاها فراهم می‌کند.

عملکرد پروتکل DALI چگونه است؟

همانطور که در بخش قبلی مقاله هم گفتیم پروتکل DALI یک پروتکل دوطرفه است که ارتباط بین دستگاه‌های کنترلی (مثل سنسورها یا کنترلرها) و دستگاه‌های نورپردازی LED را فراهم می‌کند. اما برای اینکه بدانید عملکرد کنترل شدت روشنایی از طریق پروتکل Dali دالی به چه صورت است، باید با بخش‌های مختلف این پروتکل‌ها آشنا شوید.

این بخش‌ها عبارتند از:

• منبع تغذیه DALI یا PSU

منبع تغذیه DALI بخشی که همیشه مورد نیاز است. ولتاژ مسیر را در سطح مورد نیاز حفظ می کند و وظیفه فراهم کردن برق مورد نیاز اجزای مختلف سیستم کنترل روشنایی از طریق پروتکل DALI را برعهده دارد. این منبع تغذیه ورودی برق AC یا DC را به یک ولتاژ و جریان مناسب تبدیل می‌کند. ضمنا این ولتاژ و جریان را به اجزای مختلف سیستم DALI مانند بالاست‌ها، سنسورها، درایورها و دستگاه‌های نورپردازی LED ارسال می‌کند.

• بالاست ها (درایورهای DALI) یا اتصالات LED

همه اتصالات نور در نصب DALI به درایور DALI نیاز دارند. یک درایور DALI می تواند دستورات DALI را مستقیماً از مسیر DALI بپذیرد و مطابق با آن پاسخ دهد. بالاست‌ها یا درایورهای DALI وظیفه تبدیل سیگنال‌های کنترلی ارسالی از سیستم کنترل به سیگنال‌های مناسب برای دستگاه‌های نورپردازی LED که از پروتکل DALI پشتیبانی می‌کنند را دارند. این بالاست‌ها یا درایورها به عنوان واسطه‌ای بین سیستم کنترل و دستگاه‌های LED عمل می‌کنند. آن‌ها وظیفه  ترجمه و ارسال دستورات کنترلی و اطلاعات بین دو سیستم را بر عهده دارند.

به عبارت دیگر، بالاست‌ها یا درایورهای DALI به دستگاه‌های LED کمک می‌کنند تا دستورات کنترلی را که از سیستم کنترل دریافت می‌کنند درک کنند. هم چنین ویژگی‌های نوری خود را بر اساس این دستورات تنظیم کنند. این درایورها عملکرد اصلی DALI را در دستگاه‌های نورپردازی LED اجرا می‌کنند و ارتباط بین سیستم کنترل و دستگاه‌های LED را ممکن می‌سازند.

درایورها می توانند دستگاه‌های DALI یا DALI-2 باشند، اما اگر DALI-2 نباشند، هیچ یک از ویژگی‌های جدید معرفی شده با این آخرین نسخه را نخواهند داشت.

• دستگاه های ورودی: سنسورهای DALI ، سوئیچ ها و غیره

سنسورها در پروتکل هوشمندسازی DALI وظیفه اندازه‌گیری و جمع‌آوری اطلاعات محیطی مانند رطوبت، دما، حرکت و نور را دارند. اینها با استفاده از فریم‌های داده 24 بیتی با کنترل کننده برنامه، ارتباط برقرار می‌کنند. باید بدانید آن‌ها به طور مستقیم با دستگاه‌های کنترل ارتباط برقرار نمی‎کنند. این سنسورها اطلاعات اندازه‌گیری شده را به واحد‌های کنترلی DALI ارسال می‌کنند تا بتوانند بر اساس این اطلاعات تصمیم‌گیری‌های مناسب برای کنترل دستگاه‌های نورپردازی LED بگیرند.

• Instances:

اغلب  اوقات، دستگاه‌های مانند حسگر، حاوی تعدادی دستگاه جداگانه در داخل آن هستند. به عنوان مثال، سنسورها اغلب شامل یک ردیاب حرکت (PIR)، یک ردیاب سطح نور و یک گیرنده مادون قرمز هستند. به این موارد Instance می گویند – هر دستگاه دارای 3 instance است. با DALI-2 هر instance  می تواند به یک گروه کنترل متفاوت تعلق داشته باشد و هر یک می‌تواند برای کنترل گروه‌های مختلف روشنایی دستور داده شود.

به عنوان مثال، یک سنسور حرکت پروتکل DALI می‌تواند حرکت افراد در یک اتاق را تشخیص داده و این اطلاعات را به واحد کنترلی DALI ارسال کند. سپس، واحد کنترلی می‌تواند بر اساس این اطلاعات تصمیم بگیرد که آیا باید نور را روشن یا خاموش کند. به این ترتیب، سنسورهای کنترل روشنایی از طریق پروتکل DALI به سیستم کنترل کمک می‌کنند تا به صورت هوشمندانه و بهینه دستگاه‌های نورپردازی LED را کنترل کنند و مصرف انرژی را کاهش دهند.

• DALI Controller و اپلیکیشن کنترل

DALI Controller مغز یا هوش سیستم است. وظیفه کنترل و مدیریت دستگاه‌های نورپردازی LED با استفاده از پروتکل DALI را بر عهده دارد. این دستگاه‌ها می‌توانند دستورات کنترلی را ارسال کرده و ویژگی‌های نوری دستگاه‌های LED ، مانند شدت روشنایی، رنگ و پرتابش را تنظیم کنند. به طور کلی، وظیفه اصلی DALI Controller ایجاد ارتباط بین دستگاه‌های کنترلی و دستگاه‌های نورپردازی LED و کنترل آن‌ها با استفاده از پروتکل هوشمندسازی DALI است.

DALI Controller پیام های 24 بیتی را از سنسورها (و غیره) دریافت می کند و دستورات 16 بیتی را به چرخ دنده کنترل صادر می کند. کنترلر برنامه همچنین ترافیک داده‌ها را در گذرگاه DALI مدیریت می کند، برخوردها را بررسی می کند و در صورت لزوم دستورات را دوباره صادر می‌کند.

نحوه کنترل روشنایی از طریق پروتکل DALI به چه صورت است؟

کنترل شدت روشنایی از طریق پروتکل DALI با روشهای مختلف امکان پذیر است.

1- کنترل به وسیله کلید مکانیکی که معمولا به صورت کلیدهای چرخشی یا اسلایدی هستند. کلید چرخشی همانند کلید ولوم صدا در رادیوهای قدیمی با چرخش نور تنظیم می شود و در مدل اسلایدی با بالا و پایین کردن کلید نور تنظیم می شود.

2- کم و زیاد کردن میزان نور به کمک کلیدهای لمسی دیمر. این نوع کلید که محصول جدید گلدور می باشد، امکان تنظیم نور با ده درجه را برای کاربر فراهم می سازد.

3- روش سوم استفاده از برنامه‌های موبایل هوشمند است. برای این منظور، برنامه‌های موبایل خاصی وجود دارند که امکان کنترل دستگاه‌های DALI را فراهم می‌کنند. این برنامه‌ها از طریق اتصال به یک کنترل‌گر DALI (مانند یک درگاه کنترل DALI)، به کاربران اجازه می‌دهند تا از راه دور و از طریق یک اتصال شبکه (مانند Wi-Fi یا Bluetooth) دستگاه‌های روشنایی DALI را کنترل کنند.

کاربران با استفاده از این برنامه‌ها به راحتی می‌توانند میزان روشنایی نور محیط را تنظیم کنند. علاوه بر آن امکان زمانبندی برنامه‌ها نیز وجود دارد؛ به این معنا که می‌توان برنامه‌ها را براساس زمان و یا حضور و عدم حضور کاربر در محیط، تنظیم نمود.

این روش کاربران را قادر می‌سازد تا به راحتی و از هر نقطه‌ای، کنترل میزان روشنایی محیط خود را داشته باشند.  در روش سوم امکان استفاده از کلیدهای لمسی و مکانیکی هوشمند در محل هم وجود دارد.

اهمیت هوشمند سازی سیستم‌های روشنایی با پروتکل Dali

به طور کلی هوشمند سازی سیستم‌های روشنایی، اهمیت بسیاری دارد. کنترل شدت روشنایی از طریق پروتکل Dali مزایای زیادی را هم برای کاربران و محیط زیست به همراه دارد. مزایای هوشمند سازی کنترل سیستم‌های روشنایی از طریق عبارتند از:

• صرفه‌جویی در مصرف انرژی

با استفاده از سیستم‌های هوشمند، روشنایی را می‌توان به صورت خودکار تنظیم و تا حد زیادی در مصرف انرژی، صرفه‌جویی کرد.

• افزایش راحتی و کارایی

با استفاده از سیستم‌های هوشمند، کاربران می‌توانند راحت‌تر و سریع‌تر میزان روشنایی محیط را کنترل کنند. این امر به افزایش کارایی و راحتی در استفاده از نور منجر می‌شود.

• کاهش هزینه‌ها

با صرفه‌جویی در انرژی و افزایش کارایی، هزینه‌های مربوط به نورپردازی و روشنایی فضاهای مختلف کاهش می‌یابد.

• حفظ محیط زیست

کاهش مصرف انرژی و بهره‌وری بیشتر از سیستم‌های هوشمند به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.

با توجه به این مزایا، هوشمند سازی سیستم‌های روشنایی به عنوان یک راه حل پیشرفته و کارآمد برای مدیریت نورپردازی و روشنایی در محیط‌های مختلف شناخته می‌شود.

 

پاسخ چند سوال مهم از متخصصان کنترل روشنایی با پروتکل Dali

ولتاژ پروتکل هوشمندسازی DALI چیست؟

DALI در ولتاژ c16V کار می‌کند. با این حال، مسیر کنترل روشنایی از طریق پروتکل دالی DALI SELV نیست. بنابراین، همیشه باید در کابل برق شهری یا فلکس سیم کشی شود.

چه توپولوژی برای کنترل روشنایی با DALI استفاده می‌شود؟

DALI با توپولوژی‌های مسیر گذرگاهی Bus، ستاره‌ای Star (Hub و Scope)، درختی، خطی یا هر ترکیبی از این‌ها کار می‌کند. پروتکل دالی با توپولوژی سیم کشی حلقه‌ای Ring و Mesh مش کار نمی‌کند.

آیا قطبیت DALI حساس است؟

قطبیت دالی DALI حساس نیست. جفت سیم‌هایی که گذرگاه DALI را تشکیل می‌دهند، به قطبیت حساس نیستند. پایانه‌های دستگاه‌های DALI، مانند درایورهای LED، معمولاً با علامت DA، DA مشخص می‌شوند.

آیا سیم کشی DALI نیاز به محافظ دارد؟

سیم کشی DALI نیاز به محافظ ندارد. سرعت داده نسبتاً آهسته است (1200 باود)، ولتاژ باس یا گذرگاه نسبتاً بالا است (16 ولت) و تحمل زیادی در برابر نوسانات ولتاژ وجود دارد. مجموع این عوامل باعث می‌شود گذرگاه در حضور تداخل الکتریکی بسیار مقاوم باشد، بنابراین نیازی به محافظ نیست.

چه کابل یا فلکسی برای DALI مناسب است؟

DALI معمولاً با یک کابل چند هسته‌ای که برق اصلی را نیز حمل می‌کند، سیم کشی می‌شود. کابل‌های معمولی یا 5 هسته‌ای (زنده، زمین، خنثی، DA، DA) یا 6هسته (زنده، برق اضطراری، زمین، خنثی، DA، DA) خواهند بود.

چگونه یک دستگاه DALI را برنامه‌ریزی می‌کنید؟

این موضوع از یک سازنده به سازنده دیگر متفاوت است و معمولاً در چندین مرحله انجام می‌شود. یکی از اولین گام‌ها، اختصاص یک آدرس به هر یک از دستگاه‌های موجود در تأسیسات خواهد بود. برنامه‌نویسی را می توان به صورت بی‌سیم با برخی از تولیدات کارخانه‌ها انجام داد، اما برخی دیگر نیاز به اتصال سیمی به گذرگاه DALI دارند.

آیا Dali  آخرین تکنولوژی کنترل روشنایی پروتکل دالی است؟

نسخه فعلی پروتکل دالی (2020) DALI-2 نام دارد و این در IEC62386 تعریف شده است. دالی دو برنامه صدور گواهینامه است که بر اساس آخرین نسخه از پروتکل DALI است و توسط DALI Alliance توسعه و نگهداری می‌شود.

درایور DALI چیست؟

درایور DALI یک درایور LED است که ورودی DALI یا DALI-2 را می پذیرد. علاوه بر پایانه های زنده و خنثی، دو ترمینال اضافی با علامت DA، DA برای اتصال مسیر DALI خواهد داشت. مدرن‌ترین درایورهای DALI دارای آرم DALI-2 هستند که نشان می‌دهد تحت فرآیند صدور گواهینامه مورد نیاز استاندارد فعلی IEC قرار گرفته اند.

کنترل DALI چیست؟

کنترل DALI به فناوری مورد استفاده برای کنترل شدت روشنایی اشاره دارد. فن آوری‌های دیگری نیز وجود دارد، به ویژه 0-10 ولت و 1-10 ولت. اما DALI (و آخرین نسخه آن، DALI-2) استاندارد جهانی پذیرفته شده برای کنترل روشنایی تجاری است.

تا به حال تجربه کار با سیستم کنترل روشنایی از طریق پروتکل Dali را داشته‌اید؟ تجربیات یا سوالات خود را برای ما ارسال کنید.